Theo dự thảo, các giao dịch được áp dụng bao gồm: mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, thừa kế quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; mua bán, đăng ký sang tên phương tiện giao thông. Khi thực hiện các giao dịch này, người dân không cần công chứng hợp đồng, không phải xuất trình hoặc nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân như trước đây.

Thay vào đó, các dữ liệu điện tử được thu thập và xác thực từ cơ sở dữ liệu quốc gia sẽ có giá trị pháp lý tương đương giấy tờ giấy. Người dân chỉ cần sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 (VNeID) để xác thực thông tin, ký hợp đồng điện tử, giúp giao dịch được thực hiện nhanh gọn và an toàn. Cán bộ tiếp nhận hồ sơ sẽ tra cứu thông tin trực tiếp trên hệ thống, không yêu cầu người dân cung cấp lại các giấy tờ đã có trong dữ liệu số hóa.

Hợp đồng điện tử có giá trị pháp lý tương đương công chứng

Theo quy định của dự thảo, hợp đồng giao dịch điện tử được ký bằng chữ ký số hoặc tài khoản định danh điện tử mức 2 sẽ có giá trị pháp lý như hợp đồng công chứng hoặc chứng thực. Người dân vẫn có quyền tự nguyện yêu cầu công chứng nếu thấy cần thiết.

Trong trường hợp dữ liệu về tình trạng hôn nhân hoặc quyền sở hữu tài sản chưa được cập nhật, cơ quan tiếp nhận có thể yêu cầu người dân bổ sung giấy tờ liên quan và hướng dẫn cập nhật vào hệ thống hộ tịch, định danh, bảo đảm các giao dịch tiếp theo sẽ được xử lý hoàn toàn điện tử.

Sắp tới người dân khi thực hiện các giao dịch nêu trên sẽ không cần công chứng hợp đồng, không cần xác nhận tình trạng hôn nhân - Ảnh minh họa

Toàn bộ hồ sơ và hợp đồng giao dịch sẽ được lưu trữ trong hệ thống quản lý dữ liệu điện tử của cơ quan Nhà nước, có đầy đủ nhật ký xử lý, thông tin tra cứu phục vụ công tác kiểm tra, thanh tra, giải quyết tranh chấp hoặc xử lý vi phạm. Việc lưu trữ số hóa này giúp tăng tính minh bạch, giảm rủi ro giả mạo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân.

Tăng tốc chuyển đổi số trong quản lý dân cư và giao dịch tài sản

Dự thảo Nghị quyết này được xem là bước đột phá trong cải cách thủ tục hành chính, phù hợp với chủ trương Chính phủ điện tử – Chính phủ số, giúp giảm tối đa giấy tờ, chi phí và thời gian đi lại cho người dân. Khi triển khai đồng bộ, người dân chỉ cần một tài khoản định danh VNeID mức 2 là có thể thực hiện nhiều giao dịch pháp lý, tài chính, dân sự mà không phải mang theo hồ sơ giấy.

Các chuyên gia đánh giá, quy định mới sẽ tăng tính an toàn, minh bạch trong giao dịch, đồng thời hạn chế tình trạng làm giả giấy tờ, trục lợi từ công chứng khống. Việc sử dụng dữ liệu liên thông giữa Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Giao thông Vận tải cũng giúp Nhà nước quản lý chặt chẽ biến động tài sản, hôn nhân, và quyền sở hữu của người dân.

Khi được ban hành và áp dụng rộng rãi, người dân có thể thực hiện giao dịch mua bán nhà đất, xe cộ ngay trên môi trường số, ký hợp đồng điện tử có xác thực, thanh toán qua hệ thống ngân hàng và hoàn tất đăng ký quyền sở hữu mà không cần qua khâu công chứng hay chứng thực giấy tờ như hiện nay.

Chính sách này, theo Bộ Công an, không chỉ nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, mà còn là bước chuẩn bị quan trọng cho mô hình “xã hội số – công dân số”, nơi mọi thông tin, hồ sơ, và giao dịch được thực hiện hoàn toàn trực tuyến, minh bạch và an toàn – đúng tinh thần của Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia đến năm 2030.

Nguồn: Bộ Công an – Dự thảo Nghị quyết hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 205/NQ-CP của Chính phủ, tháng 10/2025.

BBT