Chính sách hợp lòng dân, tạo động lực học tập cho thế hệ trẻ

Ngày 28/2/2025, Bộ Chính trị ban hành chủ trương miễn toàn bộ học phí cho học sinh công lập từ mầm non đến THPT. Tiếp đó, ngày 26/6/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết về miễn và hỗ trợ học phí, áp dụng cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, hiện có 38 quốc gia miễn hoàn toàn học phí bậc mầm non, chủ yếu là các nước có thu nhập cao. Việt Nam, dù còn nhiều khó khăn, vẫn quyết tâm thực hiện chính sách này để tạo điều kiện cho trẻ em đến trường, giảm áp lực tài chính cho phụ huynh.

 Miễn học phí toàn quốc từ 2025: Cơ hội học tập công bằng cho mọi trẻ em

Chính sách này đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân. Chị Nguyễn Thị Hồng (Ninh Bình) chia sẻ: “Chủ trương này được áp dụng là đúng đắn, theo kịp xu hướng quốc tế. Gia đình tôi có 3 đứa con học từ bậc tiểu học đến THPT nên thật sự rất vui khi có tin miễn học phí ngay từ đầu năm học này. Thu nhập của hai vợ chồng chỉ vào khoảng 13-15 triệu đồng, mà năm học mới đóng đủ các khoản tiền rất tốn kém. Tôi mong Nhà nước có thêm chính sách hỗ trợ sách giáo khoa và thiết bị học tập để giảm gánh nặng thực sự cho phụ huynh”.

Anh Vũ Văn Dũng (Hà Nội) bày tỏ: “Bộ Giáo dục và Đào tạo nên quản lý chặt các khoản thu "phụ phí" tại trường để tránh tình trạng miễn học phí nhưng phụ huynh vẫn phải đóng nhiều khoản khác. Nếu có một bộ sách dùng chung toàn quốc và tái sử dụng được thì sẽ giảm gánh nặng rất nhiều”.

Niềm vui từ chính sách mới đã lan tỏa đến những ngôi trường nơi rẻo cao, nơi mà việc đến lớp từng là một hành trình đầy trở ngại. Cô Quàng Thị Xuân, Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Mường Lạn (Sốp Cộp, Sơn La), chia sẻ: “Với học sinh vùng sâu, vùng xa như ở Mường Lạn, chính sách miễn học phí thực sự rất ý nghĩa. Nhờ được miễn học phí và hỗ trợ chi phí học tập hằng tháng, các em đều được đến lớp đầy đủ, không còn cảnh nghỉ học vì gia đình quá khó khăn".

Theo cô Xuân, mỗi học sinh bán trú được hỗ trợ 920.000 đồng/tháng theo Nghị định 116 và thêm 150.000 đồng tiền chi phí học tập. Nhờ chính sách này, các em cơ bản đã có điều kiện học tập ổn định. "Tuy nhiên, với tỷ lệ học sinh nghèo và cận nghèo chiếm tới gần 40%, chúng tôi rất mong Nhà nước tiếp tục có thêm chính sách hỗ trợ thiết thực hơn nữa cho con em dân tộc thiểu số, nhất là ở những vùng đặc biệt khó khăn”, cô Xuân đề xuất.

Giáo sư Phạm Tất Dong cho rằng, chính sách miễn học phí đến hết bậc THPT là một bước tiến quan trọng, đặc biệt với những gia đình ở vùng khó khăn, đông con, thu nhập thấp. "Miễn học phí không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà là sự đầu tư vào tương lai quốc gia. Đây là một chính sách mang tầm chiến lược, thể hiện rõ cam kết của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng một xã hội công bằng, nơi mọi trẻ em đều có cơ hội phát triển toàn diện', GS Phạm Tất Dong khẳng định.

Không ít giáo viên cũng cho rằng, miễn học phí là bước đi rất nhân văn, nhưng để chính sách thực sự hiệu quả, cần đầu tư đồng bộ vào chất lượng giáo dục. Nếu trường lớp xuống cấp, giáo viên quá tải, thì việc miễn phí cũng khó tạo ra môi trường học tập lý tưởng cho học sinh.

Ngày 22/8/2025, Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Nghị quyết số 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, yêu cầu rà soát chương trình giáo dục phổ thông, cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu đến năm 2030 miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.

Miễn học phí là khởi đầu: Bài toán ngân sách và chất lượng giáo dục đang mở hướng giải quyết

Tuy mang lại nhiều lợi ích thiết thực, việc triển khai chính sách miễn học phí vẫn đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là bài toán ngân sách để bảo đảm thực hiện ngay từ năm học 2025–2026.

Theo ước tính của Chính phủ, mỗi năm có khoảng 23 triệu trẻ mầm non và học sinh phổ thông. Tổng kinh phí để thực hiện chính sách miễn và hỗ trợ học phí vào khoảng 30.600 tỷ đồng. Riêng năm học 2025-2026, ngân sách dành cho trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học và trung học cơ sở là 22.500 tỷ đồng.

Để đảm bảo hiệu quả, hệ thống trường công lập cần được nâng cấp về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên cần được đào tạo và đãi ngộ tốt hơn. Ngoài ra, cần có các chính sách đi kèm nhằm hỗ trợ học sinh không chỉ về học phí mà còn về sách giáo khoa, thiết bị học tập, cũng như tạo ra môi trường học tập hiện đại, bắt kịp xu hướng giáo dục quốc tế.

Chính sách cần đúng - đủ - trúng để tạo động lực thực chất cho mọi gia đình và mọi đứa trẻ

Tuy nhiên, để chính sách miễn học phí toàn diện thực sự khả thi và phát huy hiệu quả lâu dài, cần có sự đầu tư đồng bộ, cơ chế giám sát minh bạch và chiến lược nâng cao chất lượng giáo dục – những yếu tố cốt lõi bảo đảm tính đúng, đủ, trúng và bền vững.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Tỉnh Trà Vinh) nhấn mạnh: “Miễn học phí không chỉ là chính sách kinh tế - xã hội, mà là chiến lược đầu tư dài hạn vào nguồn nhân lực quốc gia. Chính sách cần đúng - đủ - trúng để tạo động lực thực chất cho mọi gia đình và mọi đứa trẻ”.

Ở một góc độ khác, không ít chuyên gia cũng cho rằng, việc đầu tư hơn 30.000 tỷ đồng mỗi năm cho giáo dục phổ thông là một bước tiến lớn, nhưng cần có cơ chế giám sát minh bạch để đảm bảo nguồn lực được sử dụng đúng mục tiêu. Đồng thời, cần chú trọng đào tạo lại đội ngũ giáo viên để đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy.

Chính sách miễn học phí toàn diện từ năm học 2025-2026 là bước đi chiến lược, thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng một nền giáo dục vì dân, vì tương lai đất nước. Không chỉ giúp giảm gánh nặng chi phí, chính sách miễn học phí còn mở ra cơ hội học tập công bằng cho mọi trẻ em.

Dù sống ở vùng sâu, vùng xa hay miền núi cao, các em vẫn có thể đến trường như bao bạn nhỏ ở thành phố, không lo bị bỏ lại phía sau. Khi mọi đứa trẻ đều được tiếp cận tri thức như nhau, chúng ta đang gieo mầm cho một thế hệ công dân có đủ hiểu biết, kỹ năng và bản lĩnh để góp phần xây dựng đất nước ngày càng phát triển.

Theo Nghị định số 238/2025/NĐ-CP của Chính phủ, chính sách miễn, giảm và hỗ trợ học phí áp dụng cho nhiều nhóm đối tượng trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Nhóm được miễn học phí bao gồm: trẻ em mầm non, học sinh phổ thông và học viên giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông trong trường công lập; người thuộc diện ưu đãi theo Pháp lệnh người có công với cách mạng; người khuyết tật; thanh thiếu niên từ 16 đến 22 tuổi đang học đại học văn bằng thứ nhất thuộc diện hưởng trợ cấp xã hội; người mồ côi cả cha lẫn mẹ không nơi nương tựa theo học trung cấp, cao đẳng; học sinh, sinh viên hệ cử tuyển, kể cả học nghề nội trú từ ba tháng trở lên; học sinh trường dự bị đại học, khoa dự bị đại học; người dân tộc thiểu số có cha mẹ hoặc ông bà thuộc hộ nghèo, cận nghèo; sinh viên học chuyên ngành Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh; học viên sau đại học trong các chuyên ngành y tế đặc thù như tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, truyền nhiễm, hồi sức cấp cứu tại cơ sở công lập; người dân tộc thiểu số rất ít người ở vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn; học sinh, sinh viên thuộc các chương trình, đề án được miễn học phí; người tốt nghiệp THCS học tiếp lên trung cấp; người học các ngành, nghề khó tuyển nhưng xã hội có nhu cầu; người học các ngành đặc thù phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh.

Nhóm được giảm học phí gồm: người theo học các ngành nghệ thuật truyền thống và đặc thù như nhạc công kịch hát dân tộc, đờn ca tài tử Nam Bộ, ca trù, bài chòi, biểu diễn nhạc cụ truyền thống; sinh viên học các chuyên ngành như nhã nhạc cung đình, chèo, tuồng, cải lương, múa, xiếc hoặc một số nghề nặng nhọc, độc hại; học sinh, sinh viên người dân tộc thiểu số (ngoài nhóm rất ít người) có hộ khẩu thường trú ở thôn, bản đặc biệt khó khăn, xã vùng ba, xã bãi ngang ven biển và hải đảo. Ngoài ra, học sinh, sinh viên có cha hoặc mẹ bị tai nạn lao động, mắc bệnh nghề nghiệp đang hưởng trợ cấp thường xuyên sẽ được giảm 50 phần trăm học phí.

Trẻ mầm non, học sinh phổ thông trong các cơ sở dân lập, tư thục được hỗ trợ học phí. Chính sách hỗ trợ còn áp dụng cho học viên sau đại học ở cơ sở tư thục thuộc các chuyên ngành y tế đặc thù như tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, truyền nhiễm, hồi sức cấp cứu.

Theo VOV

Link: https://vov.vn/xa-hoi/mien-hoc-phi-mo-rong-co-hoi-hoc-tap-cong-bang-cho-tat-ca-hoc-sinh-post1228663.vov